जागतिक रेडिओ दिन(World Radio Day) आज जगभरात जागतिक रेडिओ दिवस साजरा केला जात आहे. जे रेडिओ लोकांच्या माहितीचे, शिक्षणाचे आणि मनोरंजनाचे सर्वात महत्त्वाचे माध्यम होते, ते आज बदलत्या काळात कुठे उभे आहे, असा प्रश्न निर्माण झाला आहे. रेडिओची भूमिका आणि प्रासंगिकतेवरही प्रश्न उपस्थित होतात. वास्तविक, आता तुमच्या हातात शेकडो टीव्ही चॅनेलचा रिमोट कंट्रोल आहे. इतकेच काय, आता ओटीटी प्लॅटफॉर्म (OTT platform) चा पेव वाढला आहे. लोकांना मनोरंजन, माहिती आणि शिक्षणाची माध्यमे विपुल प्रमाणात मिळाली आहेत. अशा स्थितीत रेडिओ दिनाच्या निमित्ताने रेडिओचे मधुर बीट्स लोकांच्या किती जवळ आहेत हे जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. होय, बदलत्या हवेत आता एफएम रेडिओ वाहिन्यांनी रेडिओला नव्या रूपात आणले आहे, ही दुसरी बाब आहे.
जागतिक रेडिओ दिवस 2022 ची थीम काय आहे
या वर्षीची थीम आहे उत्क्रांती. कारण जग नेहमीच बदलत असते, त्याचप्रमाणे रेडिओ देखील विकसित होत असतो. हे रेडिओची लवचिकता आणि स्थिरता दर्शवते.
रेडिओबद्दलच्या काही महत्त्वाच्या गोष्टी येथे आहेत
1936 मध्ये, अधिकृत ‘इम्पीरियल रेडिओ ऑफ इंडिया’ भारतात सुरू झाला, जो स्वातंत्र्यानंतर ऑल इंडिया रेडिओ किंवा ऑल इंडिया रेडिओ बनला.
स्वातंत्र्यापूर्वी भारतात 9 रेडिओ केंद्रे होती, फाळणी 3 नंतर पाकिस्तानात गेली.
आपल्या देशातील दुर्गम भागांसह ९९% भागात रेडिओ उपलब्ध आहे. त्याच वेळी, ते 100 हून अधिक देशांमध्ये प्रसारित केले जात आहे.
रेडिओ लहरी अस्तित्त्वात असल्याचे सिद्ध करणारे भौतिकशास्त्रज्ञ हेनरिक हर्ट्झ हे पहिले होते.
‘ब्रॉडकास्ट’ म्हणजे रेडिओ सिग्नल एकाच वेळी अनेक रिसीव्हर्सना पाठवला जातो.
पहिले रेडिओ संदेश एकतर्फी होते आणि टेलीग्राफ संदेश बदलण्याचा प्रयत्न केला गेला.
-अमेरिकेत रेडिओचा विकास 1919 मध्ये सुरू झाला, जिथे पहिले रेडिओ स्टेशन पिट्सबर्ग येथे स्थापन झाले. युनायटेड स्टेट्समध्ये सुमारे 15,000 रेडिओ स्टेशन आहेत.