Nag Panchami 2025 : नागपंचमी 2025 (nag panchami 2025 date) हा हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचा सण आहे, जो श्रावण महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या पंचमी तिथीला साजरा केला जातो. (nag panchami 2025 maharashtra)हा सण नागदेवतेला समर्पित असून, या दिवशी नागदेवतेची पूजा करून त्यांच्या आशीर्वादाने सर्पदोषाचे निवारण आणि कुटुंबाच्या संरक्षणासाठी प्रार्थना केली जाते.
नागपंचमी 2025 कधी आहे? (nag panchami 2025 date and time )
२०२५ मध्ये, नागपंचमी मंगळवार, २९ जुलै रोजी साजरी केली जाईल.
तिथी आणि शुभ मुहूर्त:
पंचमी तिथी प्रारंभ: २८ जुलै २०२५, रात्री ११ वाजून २३ मिनिटांनी.
पंचमी तिथी समाप्त: ३० जुलै २०२५, रात्री १२ वाजून ४५ मिनिटांनी.
उदय तिथीनुसार: नागपंचमीचा सण २९ जुलै २०२५ रोजी साजरा केला जाईल.
पूजेचा शुभ मुहूर्त: २९ जुलै २०२५ रोजी सकाळी ५ वाजून ४१ मिनिटांपासून सकाळी ८ वाजून २३ मिनिटांपर्यंत.
पूजेचा कालावधी: सुमारे २ तास ४३ मिनिटे.
या दिवशी शिवयोग, रवि योग आणि लक्ष्मी योग असे अनेक शुभ योग बनत असल्याने या दिवसाचे महत्त्व आणखी वाढले आहे. तसेच, या दिवशी मंगळा गौरी व्रत देखील असल्याने पूजा-अर्चना अधिक फलदायी ठरेल असे मानले जाते.
नागपंचमीचे महत्त्व (Significance of Nag Panchami)
नागपंचमी हा सण अनेक कारणांमुळे महत्त्वाचा मानला जातो:
देवता आणि निसर्गाशी संबंध: हिंदू धर्मात नागांना देवता मानले जाते. भगवान विष्णू शेषनागाच्या पलंगावर विराजमान असतात, तर भगवान शिव आपल्या गळ्यात नागाला धारण करतात. नाग हे शेतीचे रक्षणकर्ते आणि शेतकऱ्यांचे मित्र मानले जातात, कारण ते पिकांचे नुकसान करणाऱ्या उंदरांना खाऊन टाकतात.
पौराणिक कथा:
कालिया मर्दन: भगवान श्रीकृष्णांनी यमुना नदीतील कालिया नागाचा पराभव करून लोकांना त्याच्या त्रासातून मुक्त केले, तो दिवस श्रावण शुद्ध पंचमीचा होता. तेव्हापासून नागपूजा प्रचारात आली असे मानले जाते.
जनमेजयाचा सर्पयज्ञ: महाभारतातील कथेनुसार, राजा जनमेजयाने आपल्या पित्याच्या (राजा परीक्षित) मृत्यूस कारणीभूत ठरलेल्या तक्षक नागाचा सूड घेण्यासाठी सर्पयज्ञ सुरू केला होता. अनेक नाग या यज्ञात भस्मसात झाले. तेव्हा आस्तिक मुनींनी जनमेजयाला हा यज्ञ थांबवण्याची विनंती केली आणि त्यामुळे अनेक नागांना जीवदान मिळाले. तो दिवस पंचमीचा होता, म्हणून हा दिवस नागपंचमी म्हणून साजरा केला जातो.
कालसर्प दोष निवारण: ज्या लोकांच्या कुंडलीत 'कालसर्प दोष' असतो, त्यांना या दिवशी नागदेवतेची पूजा केल्याने या दोषाचा नकारात्मक प्रभाव कमी होतो असे मानले जाते.
कुटुंबाचे रक्षण: नागपंचमीला नागदेवतेची पूजा केल्याने घरात सुख, शांती आणि समृद्धी येते, तसेच कुटुंबाचे सर्पभयापासून रक्षण होते अशी श्रद्धा आहे.
नागपंचमीची पूजा कशी करावी? (How to do Nag Panchami Puja)
नागपंचमीच्या दिवशी नागदेवतेची पूजा मनोभावे केली जाते. पूजेची पद्धत खालीलप्रमाणे:
सकाळी स्नान: सकाळी लवकर उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्रे परिधान करावीत.
नागदेवतेची स्थापना: एका पाटावर किंवा चौरंगावर नागदेवतेचे चित्र ठेवावे. काही ठिकाणी मातीचे नाग बनवून त्यांची पूजा केली जाते.
पूजेचे साहित्य: दूध (गाईचे दूध), पाणी, हळद, रोळी (कुंकू), तांदूळ (अक्षता), फुले, दुर्वा, दही, गंध आणि मिठाई (लाह्या, खीर) पूजेसाठी तयार ठेवावी.
पूजा विधी:
नागदेवतेला दूध आणि पाणी अर्पण करावे.
त्यानंतर हळद, रोळी, अक्षता आणि फुले अर्पण करावीत.
दही आणि गंध लावावे.
दूध आणि लाह्यांचा नैवेद्य दाखवावा.
"ॐ नागदेवाय नमः" या मंत्राचा जप करावा.
नागपंचमीची कथा वाचावी.
शेवटी आरती करून पूजेची सांगता करावी.
पूजेनंतर झालेल्या चुकांबद्दल क्षमा याचना करावी.
नागपंचमीच्या दिवशी काय करू नये? (Things to Avoid on Nag Panchami)
या दिवशी जमिनीची खोदकाम, नांगरणी किंवा फावडे, कुदळ वापरणे टाळावे.
लोखंडी वस्तूंचा वापर शक्यतो करू नये.
सजीव नागांना दूध पाजण्याचा प्रयत्न करू नये, कारण ते त्यांच्यासाठी हानिकारक असू शकते.
वादविवाद किंवा भांडणे टाळावीत.
या दिवशी चिरणे-कापणे किंवा तळणे टाळावे. शक्यतो उकडून बनवलेले पदार्थ खावेत.
नागपंचमी हा सण निसर्गाबद्दल, विशेषतः नागांबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा आणि त्यांच्या संरक्षणाची प्रार्थना करण्याचा दिवस आहे. हा सण महिला मोठ्या उत्साहाने साजरा करतात आणि भावाच्या दीर्घायुष्यासाठी प्रार्थना करतात.