मराठी साहित्याचा गौरव: ज्ञानपीठ पुरस्कार विजेते (Marathi Sahityacha Gaurav: Jnanpith Puraskar Vijete)

भारतातील सर्वोच्च साहित्यिक पुरस्कार म्हणून ओळखला जाणारा ज्ञानपीठ पुरस्कार हा मराठी साहित्यासाठी विशेष अभिमानाचा विषय आहे. आजवर चार मराठी साहित्यिकांना हा गौरव प्राप्त झाला आहे. या ब्लॉगमध्ये आपण या चारही साहित्यिकांची आणि त्यांच्या पुरस्कृत कृतींची माहिती घेऊ.

१. विष्णू सखाराम खांडेकर (१९७४) – ययाति (Yayaati)

मराठीतील सर्वश्रेष्ठ कादंबरीकारांपैकी एक असलेले विष्णू सखाराम खांडेकर यांना १९७४ मध्ये “ययाति” या कादंबरीसाठी ज्ञानपीठ पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. ही कादंबरी महाभारतातील ययाती राजाच्या कथानावर आधारित असून त्यात मानवी स्वभावाच्या वेगवेगळ्या पैलूंचे सखोल विश्लेषण केलेले आहे.

101 + Shivaji maharaj caption in marathi for instagram

२. विष्णू वामन शिरवाडकर (कुसुमाग्रज) (१९८७) – नटसम्राट (Natसम्राट)

मराठी रंगभूमीवर “नटसम्राट” या नाटकाचा विशेष स्थान आहे. या नाटकाचे लेखक विष्णू वामन शिरवाडकर (कुसुमाग्रज) यांना १९८७ साली ज्ञानपीठ पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. हे नाटक एका नाट्यसम्राटाच्या वृद्धत्वातील संघर्षाची आणि सामाजिक उपेक्षेची कथा सांगते.

३. विंदा करंदीकर (२००३) – अष्टदर्शने (Ashtadarshane)

विंदा करंदीकर या मराठीतील आघाडीच्या महिला साहित्यिकांपैकी एक आहेत. त्यांना २००३ साली “अष्टदर्शने” या काव्यसंग्रहासाठी ज्ञानपीठ पुरस्कार देण्यात आला. या संग्रहात त्यांच्या विविध कवितांचा समावेश असून त्या समाजातील विविध विषयांवर प्रकाश टाकतात.

कार्तिक पौर्णिमा: देव दीपावली साजरी ,आज गंगा स्नान-दानाचा विशेष महत्त्व

४. भालचंद्र नेमाडे (२०१४) – हिंदू-जगण्याची समृध्द अडगळ (Hindu-Jagnyachi Samriddha Adgal)

मराठी साहित्यातील आधुनिकतावादी चळवळीचे प्रमुख पुरस्कर्ते म्हणून ओळखले जाणारे भालचंद्र नेमाडे यांना २०१४ साली “हिंदू-जगण्याची समृध्द अडगळ” या समीक्षात्मक ग्रंथासाठी ज्ञानपीठ पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. या ग्रंथात त्यांनी मराठी साहित्याचा आणि संस्कृतीचा सखोल अभ्यास केला आहे.

हे चारही साहित्यिक मराठी साहित्याच्या श्रीमंतीमध्ये मोलाचे योगदान देऊन गेले आहेत. त्यांच्या साहित्यकृतींनी मराठी वाङ्मयाला समृद्ध केले आहे.